Thanh long ruột đỏ là
cây có nguồn gốc nhiệt đới, sinh trưởng và phát triển tốt ở nơi có ánh sáng đầy
đủ. Cây thanh long trồng được trên nhiều loại đất: đất cát, đất xám bạc màu,
đất phèn, đất phù sa, đất đỏ bazan, đất thịt, thịt pha sét... Nhận thấy những
điều kiện trên phù hợp với địa hình và khí hậu trong vùng, vì vậy mà những năm
gần đây một số địa phương trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã bắt tay vào việc canh
tác loại cây này.
Sau đây là quy trình hướng dẫn kỹ thuật
trồng và chăm sóc cây thanh long ruột đỏ:
Bước 1: Chuẩn bị đất:
- Đất cao: Công việc chuẩn bị đất tương
đối đơn giản: cắm cọc, đào lỗ xuống trụ. Sau khi chọn xong trụ thì đào âm quanh
trụ sâu khoảng 10 - 20cm, đường kính 1,5m, bón lót phân chuồng rồi phủ lớp đất
mặn lên sau đó đặt hom.
- Đất thấp: Tạo mặt liếp, chiều cao mặt liếp
so với mặt nước trong mương độ 40cm, để đề phòng trong mùa mưa nước có thể dâng
cao ngang mặt liếp nhất là ở những nơi thấp thì cần phải làm thêm mực trước khi
xuống giống. Hễ bị ngập nước một vài tuần nhánh thanh long sẽ vàng, khi nước
rút phải bón phân để cây phục hồi lại.
Đất
cần được cày bừa kỹ trong mùa nắng, phơi đất, trừ cỏ dại. Cày bừa, làm cỏ không
kỹ sau này chi phí làm cỏ sẽ rất cao.
Bước 2: Mật độ, khoảng cách và bố trí cây trồng:
Nên
trồng thanh long ở mật độ từ 700 – 1.000 trụ/ha ứng với khoảng cách khoảng 3mx 3m. Thanh long là cây cần nhiều ánh sáng,
trồng dày và thiếu ánh sáng cây sẽ ra quả nhỏ.
Bước 3: Chuẩn bị cây trụ:
Cây
thanh long cần bám vào cây trụ nên việc chọn lựa và chuẩn bị trụ là công việc
người trồng vườn thanh long cần quan tâm hàng đầu. Hiện nay, xu hướng của nông
dân là dùng trụ thấp khoảng 1,6m đến 1,8, đường kính sử dụng là 15cm. Việc
trồng cây trụ cần tiến hành sớm, có thể trước thời vụ trồng một tháng. Sau khi
lấp đất cây trụ phải thẳng đứng, không lệch ngọn. Trên đầu mỗi trụ nên đóng một
cái khung bằng gỗ, một thanh ngang hay một vòng tròn, cho thanh long dễ bám để
khi tới đầu trụ cành thanh long sẽ rũ đầu xuống.
Bước 4: Thời vụ trồng:
Giống thanh long đỏ có thể trồng quanh
năm, tốt nhất nên trồng vào mùa xuân và mùa thu.
Bước 5: Bón lót và đặt hom:
Trên đất cao, trước khi đặt hom người ta làm âm xuống một khoảng quanh trụ
có cạnh độ1,0-1,5m, sâu 20-30cm, rồi bón lót khoảng 10kg phân chuồng và 0,5kg
Super lân.
Trên đất thấp
phải lên mô trước khi trồng, xới đất và rải thân quanh mô.
Đặt
từ 3-4 hom quanh cây chống (trụ), cần lưu ý:
+
Đặt hom cạn 0-5cm để tránh thối gốc do đất ẩm.
+
Đặt áp phần phẳng của hom vào mé trụ để sau này hom ra rễ và bám nhanh vào trụ.
Cột hom vào trụ để gió không làm lung
lay lúc đầu, vì dễ trên không chưa phát triển để bám vào cây trụ. Sau khi đặt
hom ở các vùng đất cao, hễ đất khô và hết mưa thì cần tủ gốc để giữ ẩm.
Bước 6: Bón phân thúc hàng năm:
Qua điều tra,
thu thập số liệu ở các vườn thanh long có năng suất cao cho thấy có hai kiểu
bón phân điển hình:
Bón theo đợt: 3 lần/năm.
-
Bón rải ra nhiều lần trong năm.
-
Riêng phân chuồng chỉ cần bón một lần sau tỉa cành (tháng 11), đây là loại phân
quan trọng đối với các loại đất thiếu chất hữu cơ, giữ ẩm kém. Ở năm đầu, phân
hóa học Đạm, Lân và phân bón lá Chelax-Lay-O được hòa vào nước và tưới hoặc
phun lên cả thân cành để thúc cành mau leo lên đầu trụ. Các năm sau rải phân
quanh gốc rồi tưới nhẹ cho phân hòa tan và ngấm xuống đất.
Bước 7: Tưới nước:
Mặc dù thanh
long chịu hạn hán giỏi, nhưng hạn hán kéo dài sẽ làm cây mất sức và làm giảm năng
suất đáng kể. Biểu hiện của sự thiếu nước là:
-
Cành mới hình thành ít và phát triển chậm.
-
Cành bị teo lại và chuyển sang màu vàng.
-
Quả nhỏ.
Tùy theo độ ẩm của đất để mà nhịp độ
tưới thay đổi từ 3 – 7 ngày/lần. Trồng thanh long có xử lý ra hoa bằng đèn đều
phải chủ động tưới nước vào buổi sáng của mùa nắng theo nhịp độ nêu trên.
Bước 8: Tỉa cành:
Tỉa cành sẽ làm thông thoáng cây và giúp cây
tập trung tập trung dinh dưỡng nuôi cành mới. Sau tỉa, cành non đâm ra mạnh
hơn. Có 3 loại cắt tỉa:
- Tỉa đầu:
Thực hiện sau thu hoạch hoặc trước đợt thu quả cuối cùng. Cắt cùng một lúc tất
cả các cành già, các cành khuyết tật nằm khuất bên trong tán. Số cành giữ lại
trên đầu trụ độ 50 cành. Dùng liềm hoặc dao chặt ¾ chiều dài của toàn bộ các
cành già phía dưới, các tược non sẽ nảy ra từ phần gốc cành được giữ lại.
- Tỉa lựa: Lựa
các cành cần tỉa rồi dùng liềm cán dài giựt đứt khỏi caay.
- Tỉa sửa
cành: Yêu cầu:
+ Chỉ giữ lại 1-3 cành con/ cành mẹ.
+ Các cành con trên cành mẹ xa nhau, phân bố đều để
tránh tán lệch.
+ Giữ lại các cành
mập, khỏe.
+ Tỉa bỏ những cành
mọc lòa xòa ra lối đi.
Bước 9: Tủ gốc:
Vừa
trừ cỏ vừa giữ ẩm, nhất là ở các vùng có mùa khô kéo dài và thiếu nước tưới.
Dùng rơm, cỏ khô, xơ dừa… để tủ. Có thể tủ quanh gốc hoặc
tủ toàn bộ liếp.
Bước 10: Làm cỏ:
Trước mỗi đợt bón phân trên đất
phèn nơi đất ẩm thường xuyên, có rất nhiều loài cỏ khó trị như cỏ tranh, cỏ
ống, cỏ paspalum. Vì vậy, muốn hạn chế cỏ cần áp dụng biện pháp phòng trừ tổng
hợp như: cày bừa kĩ vào mùa nắng trước khi trồng, xen canh, dùng thuốc trừ cỏ
kết hợp với làm cỏ thủ công sớm…
Bước 11: Phòng trừ sâu bệnh:
Thời kỳ ra hoa, đậu quả diễn ra từ
tháng 5 đến tháng 11, có nhiều thời điềm thời tiết diễn ra bất thường như mưa
nhiều, nắng mưa thất thường, ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới và bão, ... vì vậy
việc phòng trừ sâu bệnh ở giống thanh long ruột đỏ cần được quan tâm thường xuyên và kịp thời để
không làm ảnh hưởng đến năng suất và
chất lượng quả thanh long. Cần lưu ý một số đối tượng gây hại chính trong thời
kỳ ra hoa, đậu quả như: sâu khoang, sâu róm, bọ xít, phun phòng trừ bằng một số
lại thuốc đặc trị có bán trên thị trường; bắt ốc sên gây hại, là biện pháp đơn
giản, hiệu quả mà không tốn công lao động.
Điển hình trong việc trồng cây thanh
long ruột đỏ là gia đình anh Đỗ Lương Dũng ở xã Quảng Trung (thị xã Bỉm Sơn –
Thanh Hóa). Sau 10 năm vất vả làm ăn, trồng đủ loại cây mà kinh tế gia đình vẫn
khó khăn anh được Hội làm vườn và Trang trại (HLV&TT) tỉnh giới thiệu về
giống thanh long ruột đỏ (TLRĐ) Long
định 1 – H14 của Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam. Tuy mới bắt đầu cho thu
hoạch nhưng mỗi lứa anh đã thu được trên 3,3 tấn thanh long, trừ chi phí, hàng
năm có hơn 500 triệu đồng. Anh tâm sự: Trồng cây đỏ (TLRĐ) Long định 1 – H14 có năng suất cao, ít sâu
bệnh, đầu tư một lần ban đầu cho thu
hoạch từ 15-20 năm mới thay thế. Đến nay, vườn TLRĐ của anh có 500 trụ đang cho
thu hoạch lứa thứ 3 và 1.500 trụ đang cho quả bói. Trong năm 2014, ước tính gia
đình anh thu được hơn 20 tấn quả với nguồn thu khoảng 700 triệu đồng, giải
quyết được việc làm thường xuyên cho rất nhiều nhân công lao động.
Phòng TT(St)